Toen de Fokker D.XVI Jupiter af was, was de vraag: wat nu? Ik kon wel een doos uit de stapel trekken, maar dan zat ik daar weer twee maanden aan vast. Terwijl er tal van fraaie kits op uitkomen staan (de Fokker S.13, Fokker T.IX, Fokker Super Universal). Dus was ik net begonnen met een Ford T tankauto als decor, toen de Luchtvaart Hobby Shop de Super Universal van Aeroporto Modelos 72 aankondigde. Daar had ik al wat van gezien, omdat de ontwerper me benaderd had met wat vragen. Kit besteld en gisteren opgehaald. Eerst maar wat geschiedenis.
De Super Universal, fabrieksnaam Model 8, was de opvolger van het Universal passagiersvliegtuig van de Amerikaanse Fokker fabriek. Hij had een iets grotere capaciteit van zes passagiers en een grotere motor, een 420 pk Pratt & Whitney Wasp en de cockpit voor piloot and co-piloot was gesloten. Het was de meest succesvolle Amerikaanse Fokker met 80 door Fokker gebouwde teostellen, 15 licentie kisten gebouwd door Canadian Vickers en 100 in Japan door Nakajima, sommige als een militaire versie, de Nakajima Ki-6. Mogelijk zijn er ook nog 40 gebouwd in Mantsjoerije. Dus totaal zijn meer dan 195 Super Universals gebouwd, als land vliegtuig, mat drijvers en op skis. En dat was een fors aantal, zeker gezien de economische toestand toen.
Het prototype van de Super Universal, oorspronkelijk Universal Special genoemd, vloog voor het eerst in oktober 1927 en in maart 1928 volgde de eerste serie machine met registratie NC 4453, die ingrijpend gewijzigd was t.o.v. het prototype. De klant was rear admiral Richard E. Byrd en het vliegtuig was bedoeld voor zijn expeditie naar de Zuidpool.
Het vliegtuig werd in Antarctica in januari 1929 geassembleerd en maakte z’n eerste verkenningsvlucht op 18 februari.
Op 15 maart, gedurende een tweede verkenningsvlucht, werd het door een storm van zijn ankers geblazen en onherstelbaar beschadigd. De bemanning werd op 19 maart gered door een ander vliegtuig van de expeditie.
Niet zo lang geleden zijn de resten van The Virginia, zoals het vliegtuig gedoopt was, weer gevonden en er lopen verschillende projecten om het te bergen en vervolgens tentoon te stellen.
Het vliegtuig was gebouwd volgens de traditionele Fokker constructie: een vrijdragende houten vleugel en de romp van staalbuis overtrokken met linnen. Ik ga de Byrd’s Super Universal bouwen, uitgerust met ski’s en met een extra brandstoftank in de cabine.
De kit van Aeroporto Modellos 72 zit in een stevige kartonnen doos. De 48 onderdelen van grijze resin en de acht van zwarte resin zijn in plastic verpakt en de fragiele helder resin delen van de canopy zijn apart verpakt. Met negen helder resin onderdelen zitten er totaal 56 onderdelen in de kit, die niet allemaal nodig zijn.
Er zit een decal sheet bij om The Virginia, Byrd’s aircraft, te bouwen of een vliegtuig van Standard Airli-nes, de NC-8011.
Het instructie vel is erg beperkt. Het geeft in feite alleen maar informatie waar de decals geplaatst moeten worden en geeft wat tips hoe met de helder resin onderdelen en de decals omgegaan moet worden. Het bevat wel uitgebreid art work van vele verschillende configuraties, zowel van de vroege als van de latere versies, en van vliegtuigen in Amerikaanse, Canadese en Japanse dienst.
EigenschappenSpanwijdte 15.44 m
Lengte 11.15 m
Hoogte 2.72 m
Motor Pratt & Whitney R-1340 Wasp; 420 pk
Bemanning 1-2
Pasangiers 6
ReferentiesH. Hegener, Fokker, The Man and the Aircraft, pp. 67, 70, 135, 217, 223, ISBN 0-8168-6370-9, 1961
H. Hooftman, Alles over de Fokker Friendship, Fokker Verkeersvliegtuigen van F.1 tot F.28, pp. 48, 57-58, L.J. Veen's Uitgeversmij N.V., Amsterdam, 1963
B. van der Klaauw, Fokker verkeersvliegtuigen 1920-1940, pp. 66, 78, Avia reeks Nr. 1, Uitgevers Wyt, Rotterdam, 1978
R. de Leeuw, Fokker Verkeersvliegtuigen, Van de F.I uit 1918 tot de Fokker 100 van nu, pp. 112-115, 189-190, ISBN 90 269 4074 2, 1989
P.F.A. van de Noort, Fokkers 'Roaring Twenties', De vliegtuigen van de Amerikaanse Fokker-fabrieken, pp. 33-34, 62, Rebo Producties, Sassenheim, 1988
Film van een Super Universal in de lucht
http://www.dmairfield.org/airplanes/NC126M/index.htmM. Dierikx, Fokker, A Transatlantic Biography, pp. 20, 86, Smithsonian Institution Press, Washington, 1997
H. Hooftman, Fokker, Bekende en onbekende vliegtuigtypes van A.H.G. Fokker, Neerlands grootste vliegtuig-bouwer, p. 57, ARTI beeld encyclopedie 36 , Alkmaar, 1959
J. van Huijstee, Vervlogen jaren van Fokker, p. 30, Van Soeren & Co, Amsterdam, 1997
T. Postma, Fokker, Bouwer aan de Wereldluchtvaart, pp. 74, 79, Fibula - Van Dishoeck, Haarlem, 1979
F. Troost, S. van der Zee & W. van Zoetendaal, Salto Mortale - Fokker in bedrijf 1911-1996, pp. 124, 126, 146, ISBN 907557410X, 1998
W.C.J. Westerop, Fokker en de twintigste eeuw: een historische relatie, p. 21, ISBN 90-9011870-5, 1998
Fokker Bulletin, Fokker, Nederlandsche Vliegtuigenfabriek 1919-1929, Vol. V, Nos. 9, 10, 11 and 12, pp. 15, 79-80, 107, 114, 131, 135, NV Nederlandsche Vliegtuigenfabriek, Amsterdam, 1929
Film Byrd Super Universal in Antarctica
https://footage.framepool.com/en/shot/214182300-fokker-fvii-byrd-antarctic-expedition-ross-ice-shelf-arctic-explorerRob