Hallo allemaal,
Intro...
Zoals de titel al verklapt gaat hier een topic tot leven komen welke de bouwfases van de 7-provinciën op de Bataviawerf gaat beschrijven en vastleggen op foto's. De site van de Bataviawerf op fotogebied hierin wat te beperkt is naar mijn mening.
Ik doe dit omdat ik vind dat wij als scheepsbouwers zo een mooie blik kunnen werpen op de bouw van een
replica 17e eeuws 1:1 Hollands schip, wat ons zal helpen tijdens onze kleinere projecten. Denk hierbij aan bouwmethoden, benamingen van onderdelen / terminologie, historische gegevens etc etc.
Daarbij is het gewoon mooi en zeer gaaf om te volgen als je er een klein beetje in geïnteresseerd in bent.
Tekening van meesterschilder v.d. Velde
De Bataviawerf bouwt het schip aan de hand van historische kennis opgedaan uit boeken o.a. van Nicolaes Witsen en anderen. Hierdoor trachten zij, waar mogelijk, het schip zo correct mogelijk te herbouwen in "traditionele" vorm.
Het probleem echter is, men heeft haast geen documentatie van scheepsbouw uit die tijd. De Hollanders tekende niets op wat betreft scheepsbouw. Een scheepsbouwmeester had de bouw van het schip in zijn hoofd zitten en dat moest binnen 8 maanden van stapel komen. Soms in strenge winters kwam een schip in 6 maanden gereed. Onbegrijpelijk met wat een snelheid en precisie een dergelijk schip gebouwd werd.
Tegenwoordig doen ze er een kleine 15 jaar over om een dergelijk schip te herbouwen. Dit heeft te maken met beperkte financiële middelen, bouwers van het schip welke "vrijwilligers" zijn en de beperkte kennis over het schip en de scheepsbouw vergeleken met anno 1666.
-------------------------------------------------------------------------------------
Historie van de 7 provinciën
1665-1694
Linieschip van de admiraliteit van de Maze met 80 stukken geschut, ook geschreven als De 7 Provinciën. Het schip had een lengte van 163 voet, een breedte van 43 voet en een holte van 16,5 voet (NB: 1 Amsterdamse voet= 28,3 cm). De waterverplaatsing bedroeg ca. 1600 ton en het schip voerde ruim 2000 m² zeil. De bemanning telde meer dan 420 koppen. Het schip werd gebouwd van 1664-1665 op de oude admiraliteitswerf aan het Haringvliet in Rotterdam. De bouwmeester was Salomon van den Tempel, een telg uit een bekend geslacht van Rotterdamse scheepsbouwers.
Model (schaal 1:87) van De Zeven Provinciën uit 1665, gemaakt in opdracht van de Bataviawerf door Herbert Tomesen.
Het schip begon zijn carrière als tijdelijk vlaggenschip van viceadmiraal
Aert Jansse van Nes, daarna werd het het vlaggenschip van luitenant-admiraal
Michiel Adriaenszoon de Ruyter (1666-1674). Het nam deel aan de Vierdaagse Zeeslag bij North Foreland (1666), de Tweedaagse Zeeslag (1666), en de Tocht naar Chatham (1667) in de Tweede Engelse Oorlog. Verder nam het schip deel aan de volgende slagen: Solebay (1672), dubbele Slag bij Schooneveld (1673) en de Slag bij Kijkduin (1673). In 1674 ging het onder De Ruyter op expeditie naar Martinique. Na de dood van De Ruyter werd het in 1678 het vlaggenschip van schout-bij-nacht
Jan van Brakel. Het maakte ook deel uit van een gecombineerde Nederlands-Engelse vloot onder
John Edward Russel in 1692 waar het door de Fransen tijdens de Slag bij La Hogue lek geschoten werd. De laatste commandant van het schip was kapitein
Evert de Lieffde, wiens logboek uit 1692 bewaard is gebleven. Uiteindelijk werd het in 1694 ter sloop verkocht.
Sinds 1995 wordt op de Bataviawerf in Lelystad een replica gebouwd van dit schip, dat als een van de beroemdste oorlogsschepen uit de Nederlandse Gouden Eeuw wordt beschouwd. De bouw van deze 'nieuwe' De 7 Provinciën, zal nog zeker tot 2015 gaan duren. Het doel is om het schip te reconstrueren met gebruikmaking van alle beschikbare bronnen en op zo authentiek mogelijke wijze.
bron: www.wikipedia.org
Voor verdere uitgebreide documentatie verwijs ik naar de Bataviawerf website waar een kenniscentrum is geplaatst van de 7-Provinciën.
7-Provinciën Kenniscentrum Bataviawerf
Er is ook een PDF beschikbaar van de 7-provinciën. Let op, deze is een kleine 1,87MB groot dus kan even wat tijd in beslag nemen met downloaden.
PDF Basisrondleiding 7-Provinciën
Kanon opstelling van de 7-provinciën...
bron: www.bartel-online.de
-------------------------------------------------------------------------------------
Het herrijzen van de 7 provinciën
Aan de hand van kennis, documentatie en fotomateriaal wil ik de stappen gaan beschrijven tijdens de bouw.
De bouw is al een aantal jaar bezig. Vanaf het begin heb ik geen foto's kunnen maken dus deze leen ik uit andere bronnen.
Kiel gelegd in 1996
bron: www.bottercompagnie.nl
De bouw van de 7 provinciën is in het begin aangepast. Scheepsbouwmeester W. Vos wilde het schip bouwen aan de hand van 1 van de 2 bouwmethoden gebruikelijk uit de oude tijd. Dit was door eerst het voor en achterspant te plaatsen en daarna de huidplanken gaan plaatsen. Later worden dan de spanten geplaatst tussen de huidplanken.
Deze methode werd de
"vlakbouwmethode" genoemd en was een oerhollandse traditie waar Holland om bekend stond. Men wist dat de originele 7-Provinciën niet volgens deze methode gebouwd was, toch wilde scheepsbouwmeester Willem Vos op deze manier het schip bouwen.
Doordat dit een dusdanige moeilijke bouwmethode bleek, moest de bouw gestopt worden. De maten en vorm van het schip bleek niet accuraat en men kon opnieuw beginnen.
Hierna heeft men toch besloten om de reguliere bouwmethode te hanteren die halverwege de 17e eeuw veel toegepast werd. Deze bouwmethode is beschreven door Cornelis van Yk. Deze methode is later door de Rotterdamse scheepsbouwmeesters Paulus van Zwijndregt (1681-1749) en zijn zoon Pieter van Zwijndregt (1711-1790) verder
uitgewerkt en beschreven.
Plaatsen van de spanten
De plaatsing van het laatste spant van oprichting voor De 7 Provinciën is volgens de Bataviawerf cruciaal, omdat dit de afsluiting betekent van de constructie van de vormbepalende onderdelen van de scheepsromp. Het bouwteam van de Bataviawerf heeft dit voorjaar hard gewerkt aan de constructie van de spanten, de voorbereiding van de plaatsing zelf en de uitbreiding van de bezoekerssteiger. De volgende fase is het plaatsen van het eerste berghout en de zogenaamde centlatten. Deze onderdelen worden in de langsscheepse richting op de spanten aangebracht en creëren samen de monumentale rompvorm.
bron: www.waterkampioen.nl
Mei 2007
Model van het achtersteven...
Op de volgende foto's is duidelijk te zien dat men aan de hand van een model het achtersteven reconstrueert.
Het doorluchtige wulf helemaal bovenaan is nog in papiervorm terwijl het rechte wulf in het midden in het echt al helemaal voltooid is.
De spiegel is ook al gereed, hiervan volgende de foto's later.
Op de volgende foto is het beeldsnijwerk van de voltooide "rechte wulf" zichtbaar.
bron: www.bataviawerf.nl
Op het moment wordt op schaal een exacte kopie model gebouwd door een bekende restaurateur/ modelbouwer in Nederland. Deze man schijnt ook voor rijksmuseum het een en ander te bouwen.
-------------------------------------------------------------------------------------
De bouwstellage...
-------------------------------------------------------------------------------------
De kiel...
De kiel is uit vier eiken van een Deens landgoed samengesteld. Het is een vierkante balk, maar niet overal even breed en dik. Op zijn dikste punt is hij 25 duim (64 cm) in het vierkant; naar voor en achter verjongt de kiel naar ongeveer 38 cm vierkant. De kiel is 39 meter lang. Hij heeft aan weerszijden een sponning waar de zandstroken – de eerste gang huidplanken – in zijn bevestigd.
-------------------------------------------------------------------------------------
De spanten van Oprichting...
Het totaal van spanten van oprichting en spanten van invulling zal zo’n 72 bedragen. Elk spant is samengesteld uit onderdelen: een horizontale legger en een opstaande oplang worden ter hoogte van de kim verbonden door een gebogen kniestuk, ook wel de sitter genaamd. De
oplangen zelf worden naar boven toe verlengd met een zogeheten stut. Alle horizontale en diagonale schoren en trekstangen zijn tijdelijk en dienen slechts de stevigheid van de tijdelijke constructie. Uiteindelijk moeten de dekbalken zorgen voor horizontaal verband tussen de
beide zijden van het schip; de schaarstokken en lijfhouten zorgen voor het langsscheepse verband.Als alle spanten, ook die van invulling, eenmaal zijn geplaatst, staan ze bijna helemaal tegen elkaar aan. Omwille van de ventilatie en beluchting zal er enige tussenruimte zijn. Daarna wordt parallel aan de kiel een zeer zware balk, het kolsem, van voor tot achter over het midden van de leggers gemonteerd. Dat maakt de constructie uitermate stevig. Andere onderdelen die zorgen voor extra verband van de scheepsconstructie zijn de banden en kattesporen (over het kolsem heen), de kimwegers en balkwegers (langsscheeps verband parallel aan het kolsem. We zouden dit de balkenfase van de bouw kunnen noemen. Daarna volgt een ‘plankenfase’.
Op de volgende foto's zijn de spanten van het schip vanuit verschillende hoeken gefotografeerd. Ook de liggers die ze aan het plaatsen zijn onder bij de kiel kun je duidelijk zien op sommige foto's.
In het schip staan nog maar de helft aan spanten, de overige spanten zullen later pas aangebracht worden.
-------------------------------------------------------------------------------------
De Spiegel...
De spiegel is al zo goed als klaar en kan binnen niet al te lange tijd aan het achtersteven / hek gehangen worden.
Mooi om te zien is welke houtverbindingen er gebruikt zijn.
-------------------------------------------------------------------------------------
Hek en Hekbalk...
-------------------------------------------------------------------------------------
De Senten...
De centen geven mooi de lijn aan van het schip en vormen een korf waardoor de inhoud van het schip mooi weergeven wordt!
-------------------------------------------------------------------------------------
Het Galjoen en de Galjoensleeuw...
De voorsteven van De 7 Provinciën heeft een sierlijk gebogen vorm. De ronde, bijna bolle vorm van het Hollandse oorlogsschip is al goed herkenbaar, mede door de vorm van de spanten in het voorschip.
Aan de voorsteven is, door middel van een zwaar kniestuk, de onderste uitlegger van het galjoen bevestigd. Het galjoen is de min of meer driehoekige uitbouw waar de zeilen van de boegspriet worden bediend. Het galjoen wordt gedragen door twee naar voren stekende balken, de uitleggers, waartussen zich de kam bevindt. De leeuw rust met zijn poten op die onderste uitlegger. Dan de leeuw zelf. Hij is geplaatst op 7 juli 2004 en markeerde het eerste succes van de bouw van het schip na de herstart in 2003. Er is door een paar beeldsnijders gedurende een half jaar aan gewerkt. Hij is gemaakt van samengestelde blokken douglas en meet 3,75 meter van het puntje van zijn kroon tot aan zijn achterklauwen. De leeuw is gekroond. Dit heeft een symbolische betekenis en wil laten zien dat de Nederlandse republiek zelf soeverein is en gelijkwaardig aan de ons omringende koninkrijken als Frankrijk en Engeland. Uit geschriften en afbeeldingen blijkt dat Nederlandse schepen in de 17de eeuw bijna altijd een leeuw hadden als boegbeeld en dat die rood was geschilderd met goudkleurige manen. Aan de kroon zijn verder enkele vergulde elementen toegevoegd. De leeuw is mager en dus hongerig en kijkt vervaarlijk. De blik in zijn ogen is fel; hij heeft één duidelijke boodschap: ‘Kom maar op!’
Het galjoen is al voorzien van prachtig beeldsnijwerk. Het galjoen van de 7-provinciën is korter en meer gekromd dan van de Batavia. Hierdoor staat de Galjoensleeuw ook meer rechtop!
-------------------------------------------------------------------------------------
De knieën...
De knieën liggen hier opgestapeld en klaar voor bewerking. Ik denk dat ze hiervan zowel de hangende als liggende knieën kunnen maken aangezien dat qua model niet echt veel scheeld.
De knieën dienen er o.a. voor om de dekbalken te bevestigen aan de spanten.
-------------------------------------------------------------------------------------
De Scheerstrook...
Op het schip is de scheerstrook aangebracht. Mooi is te zien hoe deze bevestigd worden tegen de spanten! Onder de scheerstrook tellen we 11 senten en boven de scheerstrook worden eveneens senten aangebracht, waardoor een korf ontstaat die de hele rompvorm van het schip aangeeft.
-------------------------------------------------------------------------------------
Dit zijn de foto's van de maand mei. Ik probeer 1x in de maand een keer op de werf een kijkje te nemen zover mogelijk. Alle informatie over de 7 provinciën welke nog niet of op de Bataviasite gemeld staan, kunnen we hier toevoegen!
Dus discussies, vragen en opmerkingen over dit schip kunnen we hier bespreken!
gr.
Peter