Normaal gesproken is modelbouw bedoeld als hobby; na een lange dag school even ontspannen aan de werkbank. Echter; dit projectje is min of meer "moeten" voor mij, aangezien het strikt gezien een schoolopdracht gaat worden.
Vanuit mijn opleiding, Industrieel Productontwerp, wordt ook vrij veel gebruik gemaakt van model/prototypebouw van ontworpen producten. Meestal zijn dit vrij grove modellen, puur om verhoudingen en formaat te controleren, maar - zelfs in deze tijd - worden er aan het eind van een ontwerpproces ook prototypes voor klanten gemaakt. Natuurlijk gaat dit steeds meer met behulp van 3D-printers, maar op dit moment is dit nog steeds voor het grootste deel handwerk.
Tot nu toe heb ik op de opleiding alleen met de eerstgenoemde modellen gewerkt, maar in mijn laatste jaar wordt er nu ook aandacht besteed aan modellen van hogere kwaliteit. Modellen die dus ook bij een klant op tafel gezet kunnen worden. En laat ik nu toevallig redelijk thuis zijn in de modelbouw
.
De opdracht zelf is redelijk eenvoudig; maak een kwalitatief hoogwaardig model, waarbij gebruik gemaakt wordt van meerdere verschillende materialen. Functionaliteit is in dit geval niet van belang, het gaat er puur om dat er een visueel aantrekkelijk en kloppend model gemaakt wordt. Onderwerp is een vrije keuze, dit kon een bestaand product zijn, een al eerder ontworpen product door mijzelf, of ene schaalmodel.
Het onderwerp is uiteindelijk de Sonderanhänger 24 geworden; min of meer de standaard aggregaat van Duitse radio- en onderhoudseenheden in de Tweede Wereldoorlog. Ik heb dit onderwerp deels gekozen omdat ik deze aanhanger sowieso al langer wil bouwen, en deels omdat dit een niet al te complex model is (er hangt tenslotte wel een deadline aan). Verder vind ik styreen gewoon een erg fijn materiaal om mee te werken.
Hoe dan ook; heel veel info is verder niet over dit ding te vinden, dus deze keer wordt het een vrij korte intro:
Strikt gezien gaat het bij de Sonderanhänger 24 alleen om de aanhanger zelf; de Duitsers noemden het zelf
schwerer Maschinesatz A als Anhänger (1 achs.) fahrbar (Sd. Ah. 24). Vrij vertaald betekent dit zoiets als "zware aggregaat type A, als rijdbare (1-assige) aanhanger". Voor zover ik weet werd de aanhanger zelf verder nergens anders voor gebruikt, maar nog steeds worden ze als aparte delen gezien.
De Maschinensatz A is een aggregaat die voornamelijk door radio- en onderhoudstroepen werd gebruikt. De Duitsers hadden, naast dit apparaat, nog een aantal andere aggregaten in gebruik; variërend van kleine, draagbare units van maximaal een paar 100 Watt tot zware aggregaten met een vermogen van 60kW. Deze werden vooral gebruikt door Flak-units, om de grote schijnwerpers van stroom te voorzien. De Maschinensatz A zelf levert rond de 12 kW, 200/380V, en 25 Ampère. Deze stroom wordt met een 2,7 liter, 4 cilinder benzinemotor (Phänomen Granit 27) opgewekt.
Verder is er eigenlijk niet echt iets over de aanhanger te vinden, maar erg spannend is het nu allemaal ook weer niet natuurlijk. Belangrijk is wel om te weten hoe groot alles nu eigenlijk is. Na hier en daar wat zoeken ben ik een tekening tegen gekomen van de aanhanger, maar hier stonden helaas geen maten bij.
Echter; zolang de tekening fatsoenlijk op schaal is getekend, heb je eigenlijk maar 1 bekende maat nodig om de rest mee uit te rekenen. Bij het bekijken van foto's viel me wel op dat er ontzettend veel verschillende wielen gebruikt werden voor deze aanhangertjes, waaronder de bekende Opel Blitz-wielen.
Nu is dit wel een band voor gebruik op wegen, en geen off-road (Gelände)-band, maar dat maakt voor de velg niks uit. Nu ben ik ooit op het internet dit mooie boekje tegengekomen:
Waar iedere denkbare band/velg uit die periode in te vinden is. Google vertelde mij dat een Blitz-wiel als maat 190-20 heeft, en met deze maat kan verder iedere maat van velg+wiel gevonden worden.
Na wat rekenwerk kom ik op een maat van 14,5mm uit voor de velgmaat; de rest kan vervolgens omgerekend worden.
Verder ben ik nog een andere, bemaatte tekening tegengekomen, maar zoals altijd wijken de twee tekeningen toch van elkaar af. Voordeel is wel dat ik nu ook de afmetingen van de voor/achterkant heb, het zij dat de tekening volgens mij niet echt op schaal getekend is.
Laatst heb ik nog een bult Evergreen laten invliegen, dus er kan ook gelijk gestart worden
.
Het begin is gemaakt met het frame. Dit is een vrij simpel frame van U-profielen, dus dit was vrij snel opgebouwd vanuit Evergreen-profiel. Wel is het altijd opletten hoe het frame in elkaar komt te zitten; wanneer een balk haaks tussen 2 andere balken in zit, moet natuurlijk eerst 2x de dikte van die balk van de totale buitenmaat afgehaald worden.
De maat van het profiel is ongeveer 1,5mm; een standaard Evergreen-profiel is een stuk smaller dan dit. Achter het profiel is dus een extra strip gezet, om alles iets dikker te maken.
Daarna is het een kwestie van in elkaar lijmen en haaks uitlijnen. Ik heb hiervoor een paar kleine winkelhaken, maar iets wat ik zelf ook erg fijn vind hiervoor zijn kleine stalen blokken. Ik heb ze zelf ooit van een metaalbewerker gehad, waarschijnlijk zijn het vulblokken geweest voor freeswerk. Omdat dit allemaal zo goed als haaks is, kun je dit goed gebruiken om zaken haaks mee vast te zetten tot alles droog is.
Vervolgens was het tijd voor de driehoek waar uiteindelijk de trekhaak aan komt te zitten (ik heb 1-2-3 niet de vakterm hiervoor bij de hand
). Dit is iets lastiger, maar zolang je de hoek goed houdt, is het wel te doen. Hiervoor heb ik nog een ander handig tooltje, afkomstig uit dezelfde metaalbewerker.
Vanuit de tekening is de hoek vrij eenvoudig te berekenen, met het gradenboogje kunnen de profielen ook onder deze hoek afgevijld worden.
Bij de "driehoek" is verder ook nog een extra balk onder het standaard frame gelast, zeer waarsschijnlijk om het frame op die plek te verstevigen. Dit is een redelijk lastige vorm, en vrijwel ondoenbaar om uit 1 stuk te halen. Met een aantal losse strips heb ik uiteindelijk alles opgebouwd.
De basis is een strip die recht omlaag loopt, waar vervolgens een andere strip haaks op gelijmd is. Omdat deze strip "de bocht"om gaat, is deze in 2 delen gemaakt.
Tot slot is er nog een begin gemaakt met de bak waar de generator zelf in zit. Ik heb getwijfeld om een aantal luiken open te zetten, maar hier ben ik nog niet over uit.
Ook hier is het belangrijk om rekening te houden met de plaatdikte van het styreen; De zijwanden zijn iets korter gemaakt, omdat de voor- en achterwand nog een extra 1,5mm in totaal toevoegen aan het geheel.
Het wagentje hoe het er op het moment bij staat:
Het volgende onderdeel op het lijstje; de ophanging. Belangrijk hierbij zijn de bladveren; die zullen op de een of andere manier ook gemaakt moeten worden...
. Gelukkig heb ik op het internet al een paar handige tips gevonden over hoe dit een beetje te doen is.