Een stukje luchtvaarthistorie - zoals beloofd.
Veel lees- en kijkplezier!Vliegboten bij gebrek aan vliegveldenIn de jaren dertig van de vorige eeuw groeide het luchtverkeer enorm. Naast postvluchten werd ook personenvervoer steeds belangrijker. Er ontstond vooral in Engeland, Nederland, Italië en Frankrijk met hun enorme en talrijke koloniën een probleem: er waren te weinig vliegvelden beschikbaar en het zou nog wel even duren voordat er genoeg waren om luchtlijnen op te zetten. Dat gold ook voor militaire vluchten, met name voor verkenningen en militaire transporten. Ook in de VS en de Sovjet Unie werd dit probleem onderkend. Het zal daarom niemand verbazen dat dat er in die jaren talloze vliegboten en watervliegtuigen werden ontworpen. Rivieren, meren, havens en baaien bleken immers goed te kunnen voldoen als “vliegveld” en water is immers altijd wel ergens in de buurt. Met name de ontwikkeling van grote vliegboten nam een vlucht: die hadden een groot laadvermogen en een voor die tijd maximale actieradius. In Engeland was de firma Short Brothers de belangrijkste producent van vliegboten. En dat brengt ons bij de Sunderland.
Het prototype van de Sunderland (1936)Een militaire versieOntworpen als civiele vliegboot met de aanduiding Short S.25 maakt het prototype in 1936 haar eerste vlucht. De RAF toonde al spoedig belangstelling zodat Short Brothers met een militaire conversie kwamen: de Sunderland I, die in 1937 haar eerste vlucht maakte en in 1938 in dienst kwam van de RAF.
De Sunderland Mk.1 met ´gebruikssporen´Op basis van gevechtservaringen kwamen er nieuwe versies met krachtiger motoren, radar, extra brandstoftanks en zoveel bewapening dat de Duitsers de Sunderland het Vliegende Stekelvarken noemde. De laatste versie beschikte over maar liefst 18 mitrailleurs! De meest befaamde versie was de Sunderland III, die onderwerp is van de kit die ik bouw. De laatste versie, de Sunderland V liep in 1946 van de band. Deze toestellen zijn nog gebruikt tot 1959 door de Engelse, Franse, Australische en Nieuwzeelandse luchtmachten.
Het interne bommenruim tussen de vleugels. Bij een aanval werd het hele bommenrek langs een rail naar buiten geleid waarvoor een zijpaneel in de romp verwijderd moest worden.Operationele betekenisAl aan het begin van de oorlog werd de Sunderland beproefd. Het net opgerichte Coastal Command kreeg de beschikking over enkele exemplaren, waarmee bemanningen van de RAF en de RCAF hun eerste ervaringen opdeden. Aanvankelijk bestond de taak vooral uit het uitvoeren van zeepatrouilles, het escorteren van de geallieerde konvooien en reddingsoperaties. Dat waren langdurige, eentonige vluchten die soms meer dan 14 uur duurden, vaak in storm en regen. Door een bemanning van 11 tot 13 koppen mee te nemen kon er worden afgelost. De vliegboot was voorzien van een kombuis, bedden en een ontspanningsruimte. (zie:
http://www.castlearchdale.net/id13.html )
Een Sunderland vliegt aan voor een reddingsoperatieIn Europa zijn de Sunderlands met name ingezet om de Western Approaches (de konvooiroutes uit de VS en Canada naar de UK) te beschermen en werkten daarbij samen met Amerikaanse en Canadese Liberators en Catalina´s en oppervlakteschepen. Zij moesten met name het “gat” tussen de Far Oereilanden en IJsland bewaken. In 1943 bleek het efficiënter om ze vanuit hun basis in Noord Ierland en Reykjavik heen en weer te laten vliegen. In datzelfde jaar hebben Sunderlands patrouilles gevlogen boven de Golf van Biskaye om terugkerende of vertrekkende U-boten te onderscheppen. Dat kwam ze op confrontaties met de Luftwaffe te staan, wat aan beide zijden slachtoffers opleverde. Ook in de Middellandse Zee was de Sunderland actief en zij verwierf o.a. roem door de evacuatie van Britse troepen van Kreta, toen de Duitsers dat veroverde. In de Indische en Stille Oceaan werd de Sunderland vooral gevlogen door Nieuwzeelandse en Australische bemanningen.
Sunderland in de start op Lough ErneMaar echte offensieve taken boven de oceaan kreeg de Sunderland pas in 1941, toen de duikbotenoorlog en de aanvallen van de Focke Wulf FW 200 Kondors Engeland volledig dreigde te isoleren. Aanvankelijk had men daar veel pech mee. Averij, motorstoringen door extreme belasting, beschadigingen aan de romp door starten en landen bij ruwe zee leidde tot verlies van veel vliegboten en hun bemanningen. Er werd voortdurend aan de vliegboten gesleuteld om de tekortkomingen op te lossen. Dat is goed te zien op foto´s van de Mk. III: sommogen hebben radarantennes, andere weer radarpods of interne radarapparatiuur. Andere hadden Lewis search lights, een raam voor de bommenrichter, maar dat gold iet voor alle Mk. III´s. Als je de historie van 423 Sqn leest valt op dat het onderhouden van de vliegboten een nachtmerrie was, die het uiterste van de technische mensen vroeg. Ondanks haar robuuste structuur bleek de Sunderland toch een gevoelige dame met kuren.
De U-71 wordt aangevallen door een SunderlandEen ´vroege´ uitvoering van de Sunderland IIIDe Sunderland werd uitgerust met bommen, mijnen of dieptebommen en speurde de oceaan af naar U-boten. Pas in 1941 kwamen de Sunderland-squadrons op sterkte. Door de hevige bombardementen liep de productie bij Short Brothers vertraging op en door de productie grotendeels over te brengen naar o.a. Noord Ierland kon men dat probleem omzeilen. De komst van de ASV-radar maakte van de Sunderland een meer een effectief wapen bij het opsporen en vernietigen van U-boten. Door de steeds beter wordende samenwerking tussen Coastal Command, de Royal Navy en de USAAF en het indelen van de oceaan in quadranten werd het patrouillesysteem verbeterd en werden de U-boten naar de periferie van de Oceaan verdreven. Met name de noordelijke konvooien naar Moermansk en Archangelsk, zoals PQ17, kregen het toen zwaar te verduren, maar ook in de Caribische Zee probeerden de U-boten te scoren. Het aanvankelijke succes liep terug toen de U-boten betere dekbewapening kregen en in staat bleken de radarsignalen van de Sunderland op te pikken. Ze gingen boven water de confrontatie met de vliegboten aan. Dat loste men op door een nieuw type radar (de antennemasten verdwenen omdat de apparatuur binnenboord werd meegenomen) en de vliegboot kreeg 4 vaste, zware mitrailleurs in de neus. De komst van snellere U-boten, uitgerust me snorkel, leek aanvankelijk goed te werken, maar uiteindelijk werden er zoveel U-boten opgeruimd, dat de Duitsers de slag om de oceaan verloren.
Late Mk. III´s in formatie. Let op de pods onder de vleugels, die de radarantennes vervingen en een nieuw type radar herbergdenOver deze kit: Sunderland III, Royal Canadian Air Force, Squadron 423, registratie: R*G, b/n DD867Sunderlands in onderhoud op basis Castle Archdale, Lough Erne. Op de voorgrond een Consolidated Catalina van de RAF.Dit squadron werd in mei 1942 in Oban, Schotland, opgericht en in november daarna overgeplaatst naar Castle Archdale aan het Lough Erne in Noord Ierland. Meteen werd gestart met een intensief trainingsprogramma van air-to-air en air-to-ground aanvallen. Pas in de loop van voorjaar 1943 kwam het op volledige sterkte nadat er voldoende vliegboten en aanvullende bemanningen van de RAF waren toegevoegd en squadron 422 zich erbij voegde. Tot haar opheffing in augustus 1945 hebben de Sunderlands van 422 en 423 sqn 300 konvooien begeleid.
Het embleem van 423 SqnAanvankelijk had het squadron weinig succes en leverden de lange opsporingsvluchten niets op. De eerste “U-boat kill” kwam op naam van onze Sunderland R*G, b/n DD867, die later onderwerp werd voor deze Airfix kit. Ik citeer uit de geschiedenis van 423 Sqn:
“F/L J. Musgrave and crew had set out on the night of 12-13 May 1943 for an escort mission for convoy HX 237 and was only fifteen minutes into the mission when his crew caught U-456 by surprise on the surface. Again, the submarine crew chose to "slug it out" with the attacking aircraft. While the convoy and its escorts were informed of the submarine, the Sunderland's gunners were giving the sub their own dose of hospitality; over 2000 rounds were fired, with hits observed on and around the conning tower. In reply, the sub managed to hit the aircraft with a cannon shell, but did not cause any serious damage.
The willingness of U-boats to trade fire with attacking aircraft resulted in a Coastal Command policy which directed that surface combatants be brought in to fight the surfaced submarine. Accordingly, the corvettes HMCS DRUMHELLER and HMS LAGAN came within gunnery range and added their three-inch guns to the fray. The U-boat decided it had seen enough and quickly submerged. Musgrave saw the sub's violent turn to port and dropped two depth charges slightly ahead of the swirl. Soon the corvettes were in place and they added their own patterns of depth charges to the attack.
The lack of immediate evidence of effect on the submarine was, in the Squadron Commander's words, "disappointing," but it would later be confirmed that the submarine had indeed been sunk. F/L Musgrave had provided the squadron with its first official kill, shared with the two ships.”De DD867 beleefde op 24 oktober 1943 nog een hachelijk avontuur, toen zij de propeller verloor van haar buitenste bakboordmotor, die vervolgens door de binnenste sloeg, maar de vlieger wist het toestel toch thuis te brengen waar het een ´major overhaul´ kreeg en nog tot medio 1944 operationeel bleef om tenslotte totaal uitgewoond gesloopt te worden. Sunderlands brachten - al of niet in samenwerking met andere eenheden - 27 U-boten tot zinken.
De volledig gerestaureerde Sunderland Mk.V (een verbouwde Mk. III) in het RAF-museum Hendon, Noord LondenNog wat Youtube-fimpjes van de Sunderland in actie:
http://www.youtube.com/watch?v=xInYiiwtUDwhttp://www.youtube.com/watch?v=0lLlIRki_xYhttp://www.youtube.com/watch?v=hu2qxgtFvW8http://www.youtube.com/watch?v=Di-tShoowGohttp://www.youtube.com/watch?v=0ZfVEoZm ... re=relatedhttp://www.youtube.com/watch?v=_jS4V3wPtRghttp://www.youtube.com/watch?v=lFH2OZD-TcUBronnen en referenties:* The encyclopedia of aircraft of WWII, Paul Eden, London 2008 (reprint 2003)
* Jane´s fighting aircraft of World War II, London 1994 (reprint 1946/47)
*
http://www.shearwateraviationmuseum.ns.ca/squadrons/423chapter1.htm*
http://www.manitobamilitaryaviationmuseum.com/PDF/423Squadron.pdf