De aanleiding
De zware verliezen aan vrachtschepen door Duitse U boten in 1940 – 1941 leidde tot een verbeterd konvooi systeem, grotere inzet van escorte schepen en betere bescherming vanuit de lucht. Door de actieradius van de toen in gebruik zijnde vliegtuigen bleef het midden van de Atlantische oceaan echter ongedekt. Dit gaf de U boten in dit gebied nog min of meer vrij spel en er waren geen vliegkampschepen beschikbaar om de konvooien te beschermen.
De MAC schepen
Begin 1942 ontstond daarom het plan een aantal graanschepen en tankers om te bouwen tot vliegdekschip, dit werden de “MAC” schepen, Merchant Aircraft Carriers. Na rijp beraad werd de Fairey Swordfish het aangewezen toestel om vanaf deze vliegdekschepen te opereren. Er werden 6 graanschepen en 4 tankers nieuw gebouwd, de overige 9 tankers waren reeds in de vaart bij de Royal Dutch Shell en werden omgebouwd. De graanschepen konden 4 Swordfishes herbergen en waren voorzien van een hangaar. De tankers namen normaal gesproken 3 Swordfishes aan boord die op het vliegdek gestald én onderhouden werden. Deze aanpassingen hadden tot gevolg dat het laadvermogen van de graanschepen met 30% - en van de tankers met 10% afnam.
Van de 9 omgebouwde Shell schepen voeren er 2 onder de Nederlandse vlag, de Macoma en Gadila.
Alle MAC schepen voeren onder de koopvaardijvlag met een burgerbemanning en onder bevel van de gezagvoerder. De vliegploeg bestond uit zo’n 50 man, een officier vliegdienst die de gezagvoerder assisteerde bij vliegoperaties, 4 vliegtuigbemanningen van 3 man en de rest was grond – en technisch personeel.
Toen het eerste MAC schip in mei 1943 operationeel werd, was de balans op de Atlantische oceaan al in het voordeel van de geallieerden doorgeslagen, maar toch droegen zij belangrijke mate bij aan de veiligheid van de konvooien. Bij slechts 2 door MAC schepen geëscorteerde konvooien werden schepen getorpedeerd, de verliezen waren in totaal 8 koopvaarders en 3 escorte schepen.
Zoals op onderstaande foto's te zien is waren de MAC schepen voor een vliegdekschip niet echt groot;
(Bron: Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie)
(Bron: Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie)
(Bron: Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie)
(Bron: Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie)
Squadron 860
Squadron 860 werd in het leven geroepen om ervaring op te doen met het gebruik van vliegkampschepen. De Koninklijke marine had 1943 namelijk grootse plannen voor het in dienst nemen van 3 smaldelen, allen gesitueerd rond een vliegkampschip. De 19 MAC schepen werden van flights voorzien vanuit FAA squadron 836, waarbinnen 860 een zelfstandige status kreeg.
Squadron 860 bestond uit 3 ”flights” die ieder een MAC schip bemanden, hiervan werden de “O” en “S” flight in februari 1944 operationeel terwijl “T” flight in juni van dat jaar volgde. Er werd veelal gevlogen vanaf de Nederlandse Macoma en Gadila, maar ook vanaf Engelse MAC schepen.
Tijdens de operaties van 860 squadron vanaf de MAC schepen verloor het 1 bemanning, deze raakte achter het konvooi en kon door de sterke tegenwind het konvooi niet meer inhalen. Er werden bij geen van de konvooien schepen verloren aan onderzeeboten, éénmaal werd er een vijandelijke U-boot met raketten onder vuur genomen echter zonder resultaat waar te kunnen nemen.
Een triest wapenfeit was het tot zinken brengen van de geallieerde Franse onderzeeboot “La Perle” door “T” flight van 860 vanaf de “Empire MacCallum” met hulp van “A” flight van 836 vanaf de “Empire MacColl”. Door een gebrekkige communicatie was het bij de MAC schepen niet bekend dat er een vriendschappelijke onderzeeër in de buurt was.
De Fairey Swordfish
Hier was ik bezig een verhaaltje over de geschiedenis van de Swordfish te schrijven, maar ik zie dat Huib dat HIER al op een voortreffelijke manier heeft gedaan. Een beetje overbodig dat nog eens dunnetjes over te doen. Ik volsta ermee te zeggen dat 860squadron met één Mk.I heeft gevlogen tijdens de opleiding en operationeel vanaf de MAC schepen met de Mk.II en 3 stuks Mk.III.
In tegenstelling tot Huib ben ik een groot voorstander van nieuwe kits
, ik ben meer een assembleur dan een scratchbuilder. Daarom maak ik voor deze bouw gebruik van de nieuwe uitvoering van de Swordfish van Airfix. Uit de doos is dit een Swordfish Mk.I zodat er wat aftermarket moest worden aangeschaft om hier een Mk.II van te maken , namelijk een grotere oliekoeler en een hedgehog uitlaat.Verder moet er wat worden aangepast, zo vlogen de Swordfishes op de MAC schepen zonder mitrailleur bewapening en was de Mk.II voorzien van een gedeeltelijk met metaal bekleedde ondervleugel vanwege de raketbewapening.
Met Paul heb ik wat decals geruild waarmee ik de “O3” kan maken. Op veel foto’s zijn de toestellen uitgerust met raketten, maar deze heeft Airfix helaas niet meegeleverd. Ook kon ik geen geschikte aftermarket raketten vinden, zodat de keuze op dieptebommen viel, hier werd ook mee gevlogen.
De gebruikelijke doos en inhoud.
En dit zou hem moeten worden.
(Bron: Collectie Nederlands Instituut voor Militaire Historie)
[Edit] Bijna vergeten, nog een mooi filmpje van het opwerken van 860 squadron op een Nederlands MAC schip.[/edit]
Gr. Sjaak
(Edited 07/09, 3 i.p.v. 2 smaldelen
)
Ik ben benieuwd wat je er van maakt, en ook leuk om te zien hoe de new tool Airfix Swordfish in elkaar valt.
